ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Λένε κάποιοι : Το κρασί αυτό είναι μακράν το καλύτερο ! (εγγύς πώς να είναι άραγε; ). Αποδίδουν έτσι το αγγλικό «by far» ενώ ωραιότατα μπορούν να πουν «κατα πολύ» ή «με μεγάλη διαφορά»

Άλλη περίπτωση : Η έκφραση «κερδίζω χρόνο» άρχισε να φθίνει προς όφελος της έκφρασης «αγοράζω χρόνο» (από ποιόν άραγε;!!!!), ελεεινού, αυθάδους και προπετούς ξεπατικώματος του αγγλικού «Ι buy myself time».

politically incorrect ήθελα να πώ και όχι uncorrect !

Σήμερα, Τρίτη, θυμήθηκα το λάθος που γίνεται με το "ότι" και το "ό,τι". Κάποιοι δεν κάνουν καμμία διάκριση μεταξύ των δύο. Άς τα διακρίνουμε, λοιπόν, όλοι μας στο μέλλον με τα παραδείγματα που ακολουθούν:

Μιά έκφραση, εντάξει, λίγο καθαρευουσιάνικη αλλά που είναι απολίθωμα που κοσμεί τον δημοτικό μας λόγο είναι το "αφότου". Πολλοί τόχουν ξεχάσει! Αντ' αυτού χρησιμοποιούν  αφειδώς το ......" μετά που......" . Δηλαδή, εξηγούμαι με παράδειγμα: Αντί να λένε : " Η Σοφία άρχισε να δυσανασχετεί αφότου ο Θανάσης είχε αρχίσει να την κουτσομπολεύει..." λένε : « Η Σοφία άρχισε να δυσανασχετεί μετά που (!!!!!!!) ο Θανάσης είχε αρχίσει να την κουτσομπολεύει...".

Περιπτώσεις γραμματικών λαθών που γίνονται από αρκετούς στην ελληνική γλώσσα και,  μέσω και των ΜΜΕ, έχουν αρνητική επίπτωση στην γλώσσα και των υπολοίπων συμπατριωτών μας.  

Και πρώτα-πρώτα οι κακοποιούμενες  προστακτικές στο δεύτερο πρόσωπο ενικού :

Είναι:
περίλαβε και όχι ...περιέλαβε !
υπόβαλε και όχι ...υπέβαλε !
διάταξε και όχι ...διέταξε !
υπόγραψε και όχι ...υπέγραψε !
ανάφερε και όχι ..ανέφερε !

Μετά, το ρήμα  απάγω παθαίνει τα μύρια στα χείλη ορισμένων νεοελλήνων, ιδίως στον ενεστώτα!
Λένε αρκετοί :  "Οι απαγωγείς ...απαγάγουν (!!!!!) το παιδί "  αντί του σωστού " Οι απαγωγείς απάγουν το παιδί"

Στο ρήμα παράγω δεν κάνουν πολλοί καμμία διάκριση μεταξύ του "να παράγει / θα παράγει" και του "να παραγάγει / θα παραγάγει". 
Παραθέτουμε παραδείγματα για την χρήση των δύο τύπων!
"Το εργοστάσιο θα παράγει τα ίδια προϊόντα πάντοτε" (συνέχεια και συστηματικά).
"Το εργοστάσιο θα παραγάγει το 2009 μια μεγάλη ποσότητα" (για μία συγκεκριμένη περίοδο).
"Το εργοστάσιο είναι αναγκασμένο να παράγει τα ίδια πάντα προϊόντα" (συνέχεια και συστηματικά).
" Το εργοστάσιο είναι αναγκασμένο να παραγάγει το 2009 μια μεγάλη ποσότητα"  (για μια συγκεκριμένη περίοδο).
Όσο για το "θα παράξει" (!!!) που λένε μερικοί για να αποφύγουν ίσως τον σκόπελο "θα παράγει-θα παραγάγει", έ , δεν είναι και η γλωσσικά κομψότερη  των επιλογών.... 

Σήμερα το πρωϊ μούρθε στον νού κάτι άλλο:

Συγγνώμην, ένα λάθος : Το δημοσίευμα είναι ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ χθές 17/2/2009 και όχι 18!

Κάποιο (συμπαθέστατο κατά τα άλλα) κυβερνητικό στέλεχος δήλωσε  (βλέπε ηλεκτρονική ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, χθές 18/2/2009) ".......Όσοι προσπαθούν να πλήξουν νύκτορες και πισώπλατα το φρόνημα......" Τί είναι, ρε παιδιά,  εκείνο το "νύκτορες"; Πληθυντικός του "νύκτωρ"; Αλλά το "νύκτωρ" είναι επίρρημα (σημαίνει : εν καιρώ νυκτός, κατά τη νύχτα) και βέβαια δεν έχει .....πληθυντικό!!!!!!!!!! Να δούμε τί θα δούμε και θα διαβάσουμε ακόμη.....

Είναι γεγονός οτι η γραφή της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ήταν μεγαλογράμματη (κεφαλαία γράμματα), χωρίς τόνους και πνεύματα (οξεία, βαρεία, περισπωμένη, ψιλή, δασεία και υπογεγραμμένη). Τα προηγούμενα εισήχθησαν ώς γνωστόν μετά Χριστόν για να συμβολίσουν και ίσως και να αποκαταστήσουν (μανία , ε;) την πρό πολλού «απωλεσθείσα» ιστορική εκφορά της αρχαίας ελληνικής αφού ήδη η τότε εκφορά ενδεχομένως δεν είχε καμμία σχέση με τα είδη των τόνων και των πνευμάτων. Στα πλαίσια αυτά η απόφαση της σύγχρονης ελληνικής πολιτείας να καταργήσει τόνους και πνεύματα και να καθιερώσει το μονοτονικό αντιπροσώπευε μιά φυσική εξέλιξη στην γραφή της γλώσσας μας. Καί εδώ, στόν απόηχο των πανηγυρισμών μεν απο την πλευρά των θιασωτών του μονοτονικού, των θρήνων δέ απο την πλευρά των υπεραμυνομένων του πολυτονικού, εδώ, επαναλαμβάνω, είναι που θα πρέπει να έρθουμε στην αντιμετώπιση ενός άλλου προβλήματος και να διερωτηθούμε κοντολογής: Ο σημερινός μονοτονικός τονισμός των κειμένων της ελληνικής μας γλώσσας βοηθάει άραγε καθόλου την εκφορά της γλώσσας, έχει καμμία σχέση με την εκφορά αυτήν; Πολύ αμφιβαλλω !Το μονοτονικό σύστημα εφαρμόζεται σήμερα θεωρώντας οτι τα κείμενα είναι συνονθυλεύματα λέξεων (απο άποψη σήμανσης της εκφοράς), ενώ ο τόνος μπαίνει (ή δέν μπαινει) σε κάθε λέξη όχι βάσει της προσωδικής αξίας της κάθε συλλαβής αλλά με γνώμονα το πώς η λέξη (ή οι πτώσεις της ή οι χρόνοι άν πρόκειται για ρήμα), εμφανίζεται στο λήμμα ενός λεξικού ή σε μιά γραμματική της νεοελληνικής γλώσσας, όχι δηλαδή βάσει ενός κειμενοστρεφούς ή κειμενοδέσμιου τονισμού των λέξεων που εκάστοτε συνιστούν μιά φράση. Τί πρέπει λοιπόν να γίνει ; Μα, να προσπαθήσουμε να βάζουμε τόνο στις λέξεις μόνον όπου αυτές πράγματι τονίζονται (άν κάν τονίζονται) στον προφορικό λόγο. Στήν αρχή σίγουρα θα είναι δύσκολο και θα απαιτεί λίγη στιγμιαία περισυλλογή, αργότερα όμως θα γίνει ο γνώμονας για την αρμονική σύζευξη του γραπτού και προφορικού λόγου, θα είναι μιά "μουσική" γραφή του ελληνικού κειμένου υποταγμένη στον πολύ ωραίο και εκφραστικό προφορικό ελληνικό λόγο, θα είναι η βακτηρία για έναν ξένο ο οποίος, έχοντας πρόσβαση στα ελληνικά μόνο μέσω κειμένων, θα θέλει να "ακούσει" τα ελληνικά με την σωστή δυναμική εκφορά τους διαβάζοντας ένα κείμενο. Επίσης θα είναι και μιά βοήθεια για κάποιους εκφωνητές ή ανταποκριτές του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης (ιδιαίτερα γι'αυτούς που ενώ τους ακούς να μιλάνε βέβαια ελληνικά, με την ηθελημένη ή αθέλητη επιλογή τους να τονίζουν εκεί που δέν πρεπει σου περνάνε την αίσθηση οτι ακούς την "μουσική" μιάς αλλόκοτης γλώσσας). Μα, θα πούνε κάποιοι, πώς με τον τρόπο αυτό θα αντιπροσωπευτούν τόσες τοπικές ανα την Ελλάδα εκφορές του ελληνικού λόγου; Η απάντηση είναι η εξής: Οι τοπικές αυτές εκφορές δέν κινδυνεύουν καθόλου ακριβώς επειδή είναι τοπικές. Αυτό που κινδυνεύει είναι η εκφορά της standard Νεοελληνικής, μιά εκφορά έρμαιο κάθε λογής επηρειών απο σχετικούς και άσχετους αναγκαστικούς και de facto γκουρού της πανελλήνιας οπτικοακουστικής πληροφόρησης με αρκετές οπωσδήποτε φωτεινές εξαιρέσεις ευτυχώς.
Η standard Νεοελληνική θέλει μια κατατεθειμένη γραπτή εκφορική ταυτότητα, μια ακουστική «υπογραφή», μια «μουσική». Θα της την εξασφαλίσει η μέριμνά μας να συνειδητοποιήσουμε την ανάγκη να βάζουμε στα κείμενά μας τόνους μόνον όπου το απαιτεί ο σωστός προφορικός λόγος.
Στην συνέχεια και κλείνοντας , παρατίθενται, έτσι στην τύχη, φράσεις όπου υπάρχουν κοινές λέξεις που απαιτούν όμως διαφορετικό τονισμό (ή μή τονισμό) ανάλογα με τα συμφραζόμενα:
1)"άρχισε πρώτα απο τα μονά και μετά πηγαινε στα ζυγά" (έμφαση στο “άρχισε”, στο “πρώτα”, στο “μονά” , στο «και στο “μετά”) 2)"άρχισε πρωτα και μετά, το ξανασκέπτεσαι" (έμφαση στο “άρχισε” και στο “μετά”)3)"καί τα μονά, καί τα ζυγά" (έμφαση στα “και”)4)"πήγαινε τώρα αμέσως στη βιβλιοθήκη" (έμφαση στο “πήγαινε”, στο “τώρα” και στο “αμέσως”)5)"ύστερα πας στο γραφείο" (έμφαση στο “ύστερα”)6)"τώρα πηγαινε, όχι υστερα" (έμφαση στο “τώρα” και στο « όχι»)
7)“ πές τους οτι θα αργήσω“ (έμφαση στο “πές” και στο “αργήσω”)
8)" μετά Χριστον" (έμφαση στο “μετά”)
9)“ μετα της συζύγου“ (έμφαση στο “συζύγου”)
10)“ότι και να σου πώ λίγο θαναι“ (εδώ ίσως παύει και η ανάγκη να βάλουμε κόμμα στο οτι, αφού με τον δυναμικό τονισμό διαφοροποιείται σαφώς το ό, τι απο το οτι )
11)“δέν ορρωδεί προ ουδενός “ (έμφαση στο “δέν”, στο “ορρωδεί” και στο “ουδενός”)
12)“πρό του πολεμου” (έμφαση στο “πρό”)
Παρατηρούμε οτι οι λέξεις πρώτα, ύστερα, πήγαινε, καί, μονά, μετά, ότι, πρό, ανάλογα με την φράση τονίζονται ή δέν τονίζονται και τούτο ανάλογα με την δυναμική εκφορά που εκάστοτε απαιτείται.
Εξυπακούεται βέβαια οτι προκειμένου για μεμονωμένες λέξεις όπως πχ. στα λήμματα των λεξικών και στις γραμματικές ο τονισμός βεβαίως δέν μπορεί παρα να είναι ο μέχρι σήμερα καθιερωμένος που άλλωστε είναι και εναρμονισμένος με την σωστή εκφορά της μεμονωμένης λέξης.
Εν κατακλείδι ιδού άλλος ένας λόγος για τον οποίον έχει βάση η ανάγκη σημείωσης του δυναμικού τονισμού στα κείμενα. Είναι ένα εργαλείο για τον σωστό δυναμικά τρόπο ανάγνωσης του νεοελληνικού κειμένου απο τους πολυπληθείς μετανάστες που έχουν εγκατασταθεί στην χώρα μας και αποτελούν σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού της, σε μιά συγκυρία αντίστοιχη με την, όπως αναφέρθηκε στην αρχή, εποχή της εισαγωγής των τόνων και πνευμάτων στην ελληνιστική εποχή για τους προαναφερθέντες λόγους.

Μιά άλλη περίπτωση είναι η αφειδής χρήση της έκφρασης «..με όρους..». Παραδείγματα:

-Tοτε σκέφθηκα για πρώτη φορά με όρους ελευθερίας. ... Eκεί για πρώτη φορά σκέφθηκα με όρους απαξίωσης της δημοσιογραφίας στη χώρα μου. ...
-Πάντοτε με όρους τήρησης της νομιμότητας, με όρους αξιοπρέπειας, με όρους προστασίας ιδίως ...
-Μέσα από συλλογικές προσπάθειες και με όρους συναίνεσης να θέσουμε κοινούς στόχους και οράματα και να αντιτάξουμε το εργατικό και νεολαιίστικο κίνημα ...
-Μπορείς να σκεφτείς την ανθρωπιστική αντίληψη του θεμελιώδους εαυτού με όρους επιβίωσης: ο εαυτός βρίσκεται μέσα σε ένα θωρακισμένο καταφύγιο, ...
-Να μιλήσουμε με όρους πολιτικής, με όρους κοινωνίας, με όρους ιδεών, με όρους αξιών και όχι με όρους συνθημάτων, εντυπώσεων και εικόνων. ...
-Κάτω απ’ αυτή την αντίληψη, η γνώση καθίσταται ένα εμπορεύσιμο προϊόν για αγοραία συναλλαγή και επομένως αντιμετωπίζεται με όρους αγοραστικής αξίας και ...



Προφανώς πρόκειται για αφειδές ξεπατίκωμα του αγγλικού «in terms of….” που , βολικά και ενώ αγνοήθηκαν οι ισοδύναμες καθιερωμένες εκφράσεις, κατάντησε στο «ελληνικό» «με όρους.....» . Το «in terms of….” αποδιδόταν κάποτε με επίρρημα ή με κάποια περίφραση που δέν προκαλούσε το γλωσσικό αισθητήριο, δηλαδή:

αντί "με όρους αξιοπρέπειας" = αξιοπρεπώς
αντί "με όρους συναίνεσης" = συναινετικά
αντί "με όρους πολιτικής" = πολιτικά
αντί "με όρους αγοραστικής αξίας"" = ως προς την αγοραστική αξία
αντί "με όρους συνθημάτων" = με συνθήματα
αντί "με όρους επιβίωσης" = σε σχέση με την επιβίωση

Άλλη περίπτωση:
Λένε κάποιοι : Το κρασί αυτό είναι μακράν το καλύτερο ! (εγγύς πώς να είναι άραγε; ). Αποδίδουν έτσι το αγγλικό «by far» ενώ ωραιότατα μπορούν να πουν «κατα πολύ» ή «με μεγάλη διαφορά»

Άλλη περίπτωση : Η έκφραση «κερδίζω χρόνο» άρχισε να φθίνει προς όφελος της έκφρασης «αγοράζω χρόνο» (από ποιόν άραγε;!!!!), ελεεινού, αυθάδους και προπετούς ξεπατικώματος του αγγλικού «Ι buy myself time».

Η περίπτωση του θηλυκού άρθρου στην αιτιατική είναι κάπως ανώδυνη όσον αφορά την προσθήκη του "ν". Καλό είναι να γράφουμε "την Γεωργία"αντί του "τη Γεωργία". Εδώ η παράλειψη του "ν" δεν δίνει εντύπωση άλλου γένους, όπως προηγουμένως στα "το γιατρό" και "τον γιατρό".

Πιστεύω ότι το αρσενικό άρθρο στην αιτιατική πρέπει να έχει ν στο τέλος δηλαδή να γράφουμε "τον γιατρό" και όχι "το γιατρό". Η γραφή "το γιατρό" δίνει μια εντύπωση ουδετέρου γένους . Στην εκφορά δεν υπάρχει καμμία απολύτως ανάγκη να προφέρουμε το ν !!! Άλλωστε και άλλες περιπτώσεις έχουμε που δεν εκφέρουμε όπως γράφουμε. Πχ η (σωστή) εκφορά του ζεύγους λέξεων "στην Πάτρα" είναι [stimbatra] και όχι [stinpatra].